Column voor Tandartspraktijk: dát vertellen ze je niet

De biologische supermarkt bij mij om de hoek verkoopt fluoridevrije tandpasta. Voor kinderen. Ja, want steeds meer ouders maken zich zorgen over fluoride. Als de biowinkel het verkoopt, moet het goed zijn.

Tot mijn verbazing spelen ook merken als Parodontax, Weleda en Kruidvat in op de behoefte van de fluorideweigeraar. Ik vind het fascinerend hoe dit soort mythes ontstaan. Dat gebeurt vooral online. Als ik Google naar fluoridevrije tandpasta, beland ik in een paar klikken bij mijn favoriete gezondheidswappies.

Het bewijs dat fluoride onze tanden versterkt ‘is zeer omstreden’, lees ik. Het wordt gebruikt in rattengif en kakkerlakkenpoeder. En het werd door nazi’s gebruikt om Joden volgzaam te maken. Zo gaat het nog wel even door. Het kan nadelig zijn voor je pijnappelklier, schildklier, zenuwen, nieren, spieren en hersenen. Je wordt er letterlijk dommer van.

Dát vertellen ze je niet

De rode draad in dit soort verhalen is: maar dát vertellen ze je niet. Waarbij ‘ze’ een ruim begrip is. De alternatieven die mensen bedenken zijn van tijd tot best geestig. Zoals: was je gezicht met groene thee om rimpels te voorkomen. Toevallig verkopen influencers groene thee, en andere pillen en poeders.

Minder onschuldig wordt het met: “Moe, gestresst, geen energie? Neem wat zout.” Maar als zelfuitgeroepen holisten zich boven de zorgprofessional plaatsen, wordt het lastiger hun adviezen van Jomanda-achtige praktijken te onderscheiden. “Als jou dokter je adviseert minder vlees te eten, minder zout binnen te krijgen en meer volkoren granen te eten, dan heb je dringend een andere dokter nodig.”

Als een advies alleen slecht is voor de portemonnee tot daaraantoe. Ik trek de grens als een advies schadelijk kan zijn voor iemands gezondheid. Onlangs belandde een Nederlandse yogadocente in een Mexicaans ziekenhuis nadat ze een zogenoemde kriya-detox onderging. Om haar darmen schoon te spoelen, dronk ze zes liter zoutwater. Haar slokdarm scheurde, ze liep een klaplong op en werd in coma gebracht.

De darmspoeling van Denise

Schade was er ook voor de portemonnee; de rekening loopt in de tonnen en Denise bleek geen reisverzekering te hebben. Haar zorgverzekeraar staat garant voor de kosten. En zo betalen wij met z’n allen mee voor de uit de hand gelopen darmspoeling van Denise.

Op social media wordt vooral gelachen hoe dom mensen zijn die in de fuik van moderne kwakzalverij lopen. Daarmee is gezondheid populistisch leedvermaak geworden. Mensen die geloven in zelfherstellende kracht van het lichaam worden zo alleen maar verder in hun bubbel geduwd.

Onlangs schreef ik op Instagram over zonnebrand. “Kankerverwekkende troep uit de fabriek’, reageerde iemand. “Daar smeer ik mijn kinderen niet mee in.” Nog voordat ik kon reageren, vroeg een arts: “Hoe bescherm je je kinderen wel?” De open vraag leidde tot een interessante discussie.

Kruidenwinkeltje op Bol.com

De kinderen worden ingesmeerd met frambozenpitolie. Deze ‘natuurlijke zonnebrand’ wordt verkocht op Bol.com, waarmee maar weer is bewezen dat elke gek daar ongestoord zijn kruidenwinkeltje kan runnen. Dat frambozenzaadolie tot factor 50 bescherming tegen de zon biedt, is een hardnekkig misverstand. De beschermingsfactor (SPF) is zelfs nooit onderzocht.

Zoals zo vaak, ook deze vader wist niet beter. Je mag hem dom vinden, lach erom. Maar laten hem en al die anderen vooral ook de andere kant van het verhaal blijven vertellen. Je gezicht wassen met groene thee? Doe het vooral als je het lekker vindt. Tegen rimpels doet het niets. De beste antirimpelcreme is zonnebrand. Frambozenpitolie beschermt jou en je kinderen niet tegen de zon.

En over fluoride: ja, te veel is schadelijk. Poetsen met fluoridetandpasta is dat niet; het helpt gaatjes juist voorkomen. Wie zonder nadenken vertrouwt op de biologische supermarkt is gewaarschuwd: niet alles dat ze verkopen is even verantwoord. Niet iedereen zal zich zo makkelijk laten overtuigen, maar elke fluorideweigeraar is er een.

Deze column verscheen in tijdschrift Tandartspraktijk.